Hulp bij verslaving, wat zijn de mogelijkheden?

Een verslaving is een medisch erkende hersenziekte waarbij een patiënt een constante, compulsieve drang voelt om een psychoactief middel te gebruiken. Deze drang is onmogelijk in bedwang te houden, ondanks de onmiskenbare negatieve gevolgen. Mensen met verslaving stoornissen hebben vaak een familiegeschiedenis van verslaving en zijn dus genetisch belast.

Net als bij andere lichamelijke en geestelijke ziektes is er geen enkele reden om je te schamen voor je verslaving. Wel moet je zo snel mogelijk assistentie zoeken. Het goede nieuws is dat een verslaving goed te behandelen is. Dit artikel helpt je bij het vinden van hulp bij verslaving.

Wat is te veel?

Iemand die recreatief drugs gebruikt of alcohol drinkt kan mogelijk zonder hulp clean worden. Wel moet er eerst besef ontstaan dat het gebruik meer schade aanricht dan dat het plezier geeft. Een patiënt die het recreatieve stadium voorbij is lijdt aan een verslaving stoornis en heeft wél hulp bij verslaving nodig, zowel om de oorzaken als de gevolgen van de verslaving te overwinnen.

De scheidslijn tussen recreatief gebruik en probleemgebruik is overigens vaak moeilijk te ontwaren. Er zijn online verschillende zelftests beschikbaar die je helpen jouw drank- en/of drugsgebruik te evalueren.

hulp bij verslaving

Voorzichtig overtuigen bij ontkenning

De naasten van een verslaafd persoon doen er goed aan om de verslaving als een medisch probleem te beschouwen en de patiënt als zodanig te benaderen. Ontkenning is een fase van de verslaving. In de ontkenningsfase denkt een verslaafde er niet eens aan om nuchter te blijven, omdat ze hun probleem nog niet hebben geaccepteerd. Eventueel ingeschakelde verslavingszorg zal geen grip krijgen op een persoon in deze toestand.

Om iemand te overtuigen dat het tijd is om hulp te zoeken, moeten familie, vrienden, collega’s en andere naaste personen op een voorzichtige manier op de schadelijke effecten van drugs- of drankmisbruik wijzen. Dit leidt hopelijk tot een geleidelijk besef dat het gebruik uit de hand is gelopen.

Start liever eerder dan later

Een verslaving, bijvoorbeeld een alcoholverslaving, is het best behandelbaar als je er snel bij bent. Een verslaafde hoeft niet aan de grond te zitten om in te grijpen, eerder is beter, voordat de problemen zich opstapelen. Een behandeling heeft meer kans van slagen als deze in de beginstadia van een verslaving wordt gestart.

Wanneer heb ik hulp bij verslaving nodig?

Er zijn een aantal signalen dat recreatief middelengebruik is geëscaleerd tot een verslaving:

  • Het reële of ingebeelde idee dat je prima kan functioneren zonder te gebruiken wanneer dat eigenlijk niet zo is.
  • Jezelf of anderen in gevaar brengt door het gebruik van alcohol of drugs.
  • Zelfoverschatting als het om stoppen gaat, je denkt het te kunnen, maar de realiteit is anders.
  • Liegen, criminele activiteiten ontplooien en fraude plegen om aan drugs of drank te komen
  • Acute of chronische lichamelijk klachten als direct gevolg van verslaving, zoals levercirrose bij overmatig drankmisbruik.

De medische en psychologische grondslagen van verslaving

Een verslaving is een aandoening die wordt veroorzaakt door veranderingen in de hersenen. Je voelt een psychologische en/of fysieke noodzaak om stoffen te gebruiken om een ​​bepaald effect te ervaren en functioneert ronduit slecht zonder gebruik van die stof. Op het moment dat iemand drugs gebruik of veel alcohol drinkt kan de weg ingezet zijn naar een verslaving, maar dat hoeft niet per se. Zelfs recreatieve gebruikers die zeer frequent en ronduit gevaarlijk hoge doses innemen zijn niet per se verslaafd en zullen wellicht nooit verslaafd raken.

Een patiënt die psychologisch verslaafd is heeft het gevoel dat hij of zij het kalmerende effect van alcohol of barbituraten of het stimulerende effect van cocaïne nodig heeft om te kunnen omgaan met echte, verwachte of ingebeelde druk. Wat dat betreft kan de eerste kop koffie in de morgen worden gezien als een (weliswaar onschuldige) geestelijke verslaving.

een verslaving overwinnen

Dopamine, endorfine en andere stoffen die je goed doen voelen

Een psychologische verslaving hangt meestal samen met de afgifte van dopamine en endorfines, die de ‘high’ produceren waar gebruikers naar snakken.

Dopamine en endorfine zijn hersenchemicaliën die in grote hoeveelheden vrijkomen wanneer opiaten, zoals heroïne en morfine in de bloedbaan terechtkomen. Andere geneesmiddelen, zoals barbituraten, geven chemicaliën vrij zoals GABA die een kalmerend maar niet minder plezierig effect hebben. Bij het eten van chocola en sporten komt ook dopamine en endorfine vrij, vandaar dat menigeen zich kiplekker voelt na een flinke work-out.

Het gevaar is dat je gewend raakt aan deze grote hoeveelheid dopamine, endorfine, GABA of andere stoffen. Op het moment dat de afgifte stopt heb je een probleem. Je lichaam raakt als het ware in de war en functioneert niet meer optimaal; je krijgt last van ontwenningsverschijnselen.

Op het moment dat je er helemaal klaar voor bent om af te kicken moet er nog steeds worden afgerekend met deze fysieke ongemakken. Vaak is dit de eerste stap bij het afkicken, het onder supervisie onder controle brengen van de ontwenningsverschijnselen.

Opties om af te kicken

Een verslaafde moet clean of nuchter worden door de patronen in de hersenen te veranderen die verantwoordelijk zijn voor de voortdurende zucht naar verslavende stoffen. Drugs en drank afzweren kan alleen met verslavingshulp die zowel de innerlijke geest als de fysieke hersenen als het ware herprogrammeert. Er zijn een aantal mogelijkheden:

In een kliniek afkicken

Intramuraal afkicken vindt plaats in de aangename sfeer van een afkickkliniek. Je wordt dus opgenomen. Dit is normaliter de voorkeursmethode voor behandeling van ernstige gevallen van verslaving. Dergelijke instanties beschikken over getraind en ervaren medisch personeel dat gespecialiseerd is in de behandeling van lichamelijke verslaving. Hun diensten, ook wel detox genoemd, zijn vaak de eerste stap in het proces naar volledige rehabilitatie.

Medisch afkicken

Medisch afkicken bestaat uit het toedienen van veiligere en minder verslavende medicatie die de effecten van zeer verslavende stoffen nabootsen. Methadon ipv heroïne is het geijkte voorbeeld. Zo wordt de behoefte die het lichaam heeft ontwikkeld voor grote hoeveelheden aan dopamine, endorfine etc. geneutraliseerd. Op het moment dat deze onstilbare honger naar bepaalde chemicaliën is getemperd focust men zich op gedragstherapie en advies.

De gedrags- en psychologische fase

De gedrags- en psychologische fase van revalidatiebehandeling begint met een beoordeling, waarin professionele therapeuten in het revalidatiecentrum jouw persoonlijke, sociale en psychologische factoren bespreken.

Zodra de verslavingszorg begrijpt wat de jou ertoe heeft gebracht een verslavingsstoornis te ontwikkelen, zullen ze met jou gezonde aanpassingsstrategieën ontwikkelen om met deze persoonlijke en omgevingstriggers om te gaan. Dit wordt vaak gedaan met behulp van Cognitieve Gedragstherapie (oftewel CGT), een effectieve techniek waarmee patiënten hun gedachten en gevoelens kunnen observeren en begrijpen hoe ze hun gedrag beïnvloeden. Men leert negatieve gedachtes anders te interpreteren en een objectieve kijk te krijgen op de eigen gevoelens en waarnemingen.

Intramurale behandelprogramma’s omvatten ook sport, kunst, muziek, meditatie en mindfulness, allemaal zaken die patiënten helpen nuchter en clean te worden. Hoewel uit onderzoek blijkt dat een verblijf van 90 dagen ideaal is voor een dergelijk traject kunnen patiënten die om welke reden dan ook niet kunnen deelnemen, profiteren van ambulante verslavingshulp. Ambulante verslavingshulp kan ook nuttig zijn als follow-up na een verblijf in een kliniek of bij milde verslavingen.

Thuis afkicken onder begeleiding – ambulante detox

Ambulante detox begint meestal met een medische behandeling voor lichamelijke verslaving in een kantoor of kliniek. De artsen die dit uitvoeren hebben speciale licenties zodat ze bepaalde medicijnen kunnen voorschrijven die de ontwenningsverschijnselen verzachten, zoals buprenorfine. Zoals de naam al aangeeft kick je thuis af en word je niet opgenomen. Artsen, psychologen en andere hulpverleners komen aan huis om jou te helpen.

Een dergelijk ambulant traject wordt meestal zo snel mogelijk gestart, om ervoor te zorgen dat de patiënt niet in de verleiding komt om weer in oude patronen te vervallen. Er is voor ambulante detox meer discipline vereist van de patiënt, verlokkingen liggen immers op de loer.

Zelfhulpgroepen

Naast opname in een kliniek en ambulante detox kan je ook lid worden van een zelfhulpgroep. Met lotgenoten kom je dan periodiek bijeen om over je verslaving te praten. Hier vind je steun en praat je met mensen die je situatie en beproevingen begrijpen. Een goed voorbeeld van een zelfhulpgroep zijn de anonieme alcoholisten voor mensen die willen stoppen met drinken.

Een dergelijk ambulant traject wordt meestal zo snel mogelijk gestart, om ervoor te zorgen dat de patiënt niet in de verleiding komt om weer in oude patronen te vervallen. Er is voor ambulante detox meer discipline vereist van de patiënt, verlokkingen liggen immers op de loer.

Wat kan ik verwachten bij het afkicken?

Als je eenmaal hebt besloten om assistentie te vragen voor je verslaving, is het gebruikelijk om je af te vragen wat je kunt verwachten van het gekozen behandelingsprogramma. Het is volkomen normaal om bang, onzeker of zelfs boos te zijn. Het is een grote stap die je maakt en bovendien iets volledig nieuws. Wees kritisch bij het selecteren van een kliniek zodat je er op kan vertrouwen dat de medewerkers ervaren zijn en je ondersteunen en door het proces begeleiden. In een kliniek profiteert je bovendien van de kameraadschap van andere patiënten die in hetzelfde schuitje zitten als jij, waardoor je je minder alleen en bang hoeft te voelen.

In Nederland wordt afkicken breed ondersteund door de zorgverzekeraars. De kans is dus groot dat je afkickprogramma niet voor eigen rekening komt, zelfs opname in een kliniek. De kosten worden door de kliniek rechtstreeks gedeclareerd bij de zorgverzekeraar. Je hebt vanzelfsprekend wel te maken met het eigen risico, waardoor de eerste €385 voor eigen rekening zijn. Schakel tijdig je zorgverzekeraar in wanneer je overweegt af te kicken.

Is vandaag de dag?

Hoewel het goed is om zo voorbereid mogelijk te zijn, zul je je misschien niet helemaal klaar voelen om de stap te nemen. Het is een natuurlijke antwoord op het maken van een grote verandering in je leven De beslissing maken om iets aan je verslaving te doen zou wel eens de belangrijkste van je leven kunnen zijn. De meeste ex-verslaafden hebben daar bepaald geen spijt van gekregen!

In Nederland wordt afkicken breed ondersteund door de zorgverzekeraars. De kans is dus groot dat je afkickprogramma niet voor eigen rekening komt, zelfs opname in een kliniek. De kosten worden door de kliniek rechtstreeks gedeclareerd bij de zorgverzekeraar. Je hebt vanzelfsprekend wel te maken met het eigen risico, waardoor de eerste €385 voor eigen rekening zijn. Schakel tijdig je zorgverzekeraar in wanneer je overweegt af te kicken.

Advies nodig?
Bel onze hulplijn

Ma. t/m Vrij. van 08:00 – 22:00
Weekend: 12:00 – 17:00

Bel onze hulplijn

Ma. t/m Vrij. van 08:00 – 22:00
Weekend: 12:00 – 17:00