Methadon: Effecten, bijwerkingen en verslaving

Methadon is een synthetisch opioïde dat oorspronkelijk is ontwikkeld in Duitsland tijdens de Tweede Wereldoorlog en dat wordt gebruikt voor zowel pijnbeheersing als voor de behandeling van opioïdeverslaving. Als een langwerkende opioïde heeft methadon een effect dat tot 24-36 uur kan duren, wat het een waardevol hulpmiddel maakt in onderhoudstherapie voor mensen die verslaafd zijn aan opioïden met een kortere werkingsduur, zoals heroïne. Ondanks zijn therapeutische potentieel kan methadon echter ook verslavend zijn en heeft het een aantal mogelijke bijwerkingen. Het gebruik en de distributie van methadon zijn streng gereguleerd door de overheid in veel landen over de hele wereld.

Wat is Methadon?

Methadon is een receptgeneesmiddel dat een aantal toepassingen kent. Het voornaamste gebruik is om mensen te helpen stoppen met het gebruik van opioïden zoals heroïne, maar het kan ook gebruikt worden voor pijnbestrijding.

Lees ook: Wat doet heroine?

Het is een synthetische opioïde agonist, wat betekent dat het zich bindt aan opioïde receptoren in de hersenen. In tegenstelling tot heroïne en morfine heeft methadon een trager effect op deze opioïde receptoren, en geeft het geen gevoel van euforie. Dit maakt het effectief voor mensen die proberen te stoppen met het gebruik van drugs zoals heroïne.

Lees hier meer over een medicijnverslaving.

Methadon misbruik

Hoewel Methadon gebruikt wordt als middel om verslaving te beteugelen en hunkering te verminderen, is het een zwaar gereguleerde drug. Het is zo gereguleerd dat patiënten die in een ambulante omgeving Methadon voorgeschreven krijgen elke dag naar een kliniek moeten gaan om hun dosis toegediend te krijgen. Het is een krachtig opiaat met potentieel verslavende eigenschappen. Mensen die Methadon gaan gebruiken om hun Heroïne verslaving te overwinnen lopen een groter risico op misbruik omdat ze al een geschiedenis van Opioïde afhankelijkheid hebben. Sommige verslaafden geven zelfs de voorkeur aan Methadon als hun middel van keuze. Telkens wanneer iemand meer Methadon gebruikt dan hem is voorgeschreven, of het zonder recept gebruikt, misbruikt hij het geneesmiddel.

Methadon geeft niet dezelfde euforische effecten als Heroïne of Morfine omdat het ontworpen is om het tegenovergestelde te doen; het middel is zo samengesteld dat het de plezierige gewaarwordingen van andere opiaten blokkeert.

Lees hier meer over morfine verslaving

Als iemand die met Methadon behandeld wordt probeert high te worden door Heroïne te gebruiken, zal de Methadon de euforische effecten van de Heroïne (en van alle andere Opioïden) blokkeren. Methadon heeft echter wel enkele euforische effecten. Ze zijn beperkt; ze zijn echter ook groot genoeg dat de National Highway Traffic Safety Administration heeft aangegeven dat Methadon gebruikers niet “fit to drive” zijn vanwege de bijwerkingen van Methadon.

Enkele van de bijwerkingen van Methadon zijn verdoving, euforie, verminderde reactietijd en aandachtsspanne, slaperigheid, hangende oogleden, droge mond, spierzwakte, verlaagde lichaamstemperatuur en bloeddruk, en weinig tot niet reageren op licht. In hoge doses Methadon kan een werkelijke “high” ontstaan. De euforische effecten kunnen ook versterkt worden via de wijze van toediening, zoals intraveneus gebruik.

Overdosis

Als een krachtig opioïde kan Methadon een overdosis veroorzaken. Een overdosis treedt op wanneer iemand te veel van het medicijn inneemt, vaak zonder recept of buiten de medische grenzen. Een overdosis is een gevaarlijke situatie die medische hulp vereist, dus is het belangrijk de tekenen te herkennen.

De symptomen van een Methadon overdosis zijn onder andere:

• Vernauwde pupillen
• Verkleuring van de nagels en vingertoppen
• Duizeligheid
• Hypertensie
• Verlies van bewustzijn
• Misselijkheid en overgeven
• Ademhalingsdepressie (in extreme gevallen mogelijk dodelijk)

Methadon verslaving

Verslaving aan Methadon kan een beetje een taboe-onderwerp zijn, omdat veel mensen in de medische gemeenschap het middel zien als een noodzakelijk hulpmiddel om Heroïneverslaafden te helpen herstellen. Maar zoals bij elk Opiaat is verslaving een maar al te vaak voorkomende bijwerking. Een verslaving aan Methadon kan ontstaan omdat het middel de pijn van een gebruiker verlicht. Naarmate de tijd verstrijkt en de tolerantie toeneemt, is er meer van het middel nodig voor hetzelfde effect.

Ontwenning van methadon

Hoe langer je methadon gebruikt, hoe groter de kans dat je een lichamelijke afhankelijkheid ontwikkelt. Lichamelijke afhankelijkheid is wanneer je lichaam afhankelijk wordt van een stof.

Als je probeert te stoppen met het nemen van methadon als je lichamelijk afhankelijk bent, zul je ontwenningsverschijnselen krijgen. Deze kunnen vrij ernstig zijn.

Vanwege de ernst van de ontwenningsverschijnselen van methadon, moet methadon detox onder medisch toezicht gebeuren. Ervaren medisch personeel kan je door het detox proces heen helpen.

Methadon ontwenningsverschijnselen

Ontwenningsverschijnselen bij methadonverslaving variëren naar gelang de dosering en de duur van het methadongebruik.

De belangrijkste lichamelijke ontwenningsverschijnselen zijn:

• Buikkrampen
• Pijnen en pijnen
• Blauwachtige tint op de lippen
• Koude, klamme huid
• Coma
• Constipatie
• Vernauwde pupillen
• Moeite met ademhalen
• Desoriëntatie
• Slaperigheid
• Vermoeidheid
• Licht gevoel in het hoofd
• Misselijkheid
• Braken
• Zwakke spieren
• Droge mond

Geestelijke ontwenningsverschijnselen zijn o.a.:

• Angst
• Waanideeën
• Depressie
• Slapeloosheid
• Hallucinaties
• Paniek

Waarom treden ontwenningsverschijnselen van methadon op?

Ontwenningsverschijnselen van methadon treden op omdat het lichaam gewend is geraakt aan een bepaalde hoeveelheid methadon, en tijd nodig heeft om zich aan te passen als de toevoer van methadon eenmaal is afgesneden.

Acute ontwenningsverschijnselen zijn een natuurlijke reactie op veranderende omstandigheden in het lichaam. Ze zijn op korte termijn onaangenaam, maar duren zelden langer dan een paar weken.

Wat zijn de stadia van methadonontwenning?

• Stadium één: De methadonontwenning begint gewoonlijk ongeveer 30 uur na de laatste dosis, hoewel het langer kan duren als de laatste dosis bijzonder groot was. De eerste ontwenningsverschijnselen die optreden zijn spierpijn, koorts, en een versnelde hartslag.
• Stadium twee: Als de eerste 48 uur voorbij zijn, kom je in het tweede stadium van de ontwenning, waarin de acute ontwenningsverschijnselen het ergst zijn. Dit stadium duurt gewoonlijk van de derde dag van detox tot de achtste dag, hoewel de tijdstippen van persoon tot persoon verschillen. Tijdens stadium twee krijg je griepachtige verschijnselen, en ook depressies, braken en krampen
• Stadium drie: Duurt van de negende tot de vijftiende dag van detox, wordt stadium drie gekenmerkt door een vermindering van de lichamelijke symptomen, hoewel sommige lichamelijke symptomen nog kunnen aanhouden. Ook de mentale ontwenningsverschijnselen blijven in deze periode vrij hevig, en kunnen zelfs erger worden. Hunkeren en depressie komen vaak voor bij mensen die dit stadium van methadonontwenning doormaken
• Stadium vier: Na de vijftiende dag van detox kun je verwachten dat er nog maar weinig lichamelijke ontwenningsverschijnselen zijn. Maar hunkeringen, angstgevoelens en slapeloosheid zullen waarschijnlijk nog twee tot drie weken aanhouden. Daarna krijgen veel mensen post-acute ontwenningsverschijnselen, of PAWS, die symptomen omvatten als hersenmist, verlies van geheugen/concentratie, slaapproblemen en prikkelbaarheid. Deze symptomen kunnen maanden of zelfs jaren aanhouden, hoewel ze waarschijnlijk in golven komen en gaan.

Welke medicijnen zijn er om de ontwenning van methadon te verlichten?

Een soortgelijk medicijn als methadon, dat als minder verslavend wordt beschouwd, is buprenorfine (soms ook Subutex genoemd). Buprenorfine is een halfsynthetische opioïde die gebruikt wordt om mensen te helpen af te kicken van sterkere opioïden, zoals heroïne. Het geeft minder een high dan methadon.

Andere medicijnen die bij methadonontwenning kunnen worden voorgeschreven zijn naltrexon en suboxone. Deze medicijnen zijn opiaat agonisten, wat betekent dat ze de binding van opiaten aan de opioïde receptoren in de hersenen tegenhouden.

Als je ten slotte in een afkickkliniek detoxt, kan het medisch personeel je andere vormen van medicatie voorschrijven om de bijwerkingen van de ontwenning op te vangen, zoals anti-depressiva en bètablokkers.

Methadon detox als onderdeel van een samenhangend behandelplan

Om volledig te herstellen van een methadon verslaving is een medische detox de eerste stap die je moet nemen. Als je herstel echter van lange duur wil zijn, moet je overwegen een volledig behandelingsregime te doorlopen, inclusief afkicktherapie.

Een medische detox ontdoet je lichaam van gifstoffen, waaronder methadon, maar het behandelt niet de diepere oorzaken van de verslaving, die vaak trauma’s en geestesziekten omvatten. Als je detoxed zonder therapie te volgen, loop je een groter risico terug te vallen.

Wat gebeurt er dan bij therapie? Therapie helpt je om de redenen achter je middelengebruik te onderzoeken. Verschillende vormen van therapie hanteren verschillende benaderingen: cognitieve gedragstherapie, bijvoorbeeld, helpt je negatieve denkpatronen te leren herkennen die tot middelengebruik kunnen leiden.

Als je een volledig behandelingsplan voor methadon doorloopt, heb je een medische detox, gevolgd door een reeks therapieën – waaronder CGT, gezinstherapie, contingentiemanagement, groepstherapie en meer – maar ook 12-stappen programma’s, alternatieve therapieën zoals yoga en acupunctuur, en nazorg.

Klinische vs. poliklinische methadon revalidatie

Er zijn twee soorten afkickklinieken die je kunt overwegen als je met een uitgebreide methadonbehandeling wilt beginnen.

In klinische revalidatie verblijf je ‘s nachts voor de duur van je behandeling. Intramurale revalidatie brengt verschillende voordelen met zich mee, zoals:

• Je hebt toegang tot 24/7 medische zorg terwijl je door methadon detox gaat. Dit is vooral belangrijk voor methadongebruikers omdat de ontwenningsverschijnselen voor methadon vrij ernstig kunnen zijn.
• Je bent ver weg van alle stressoren en triggers die aanwezig kunnen zijn waar je woont.
• Er is heel weinig kans op terugval omdat er in de afkickkliniek geen stoffen aanwezig zullen zijn.

Het heeft ook een paar nadelen, en dat zijn:

• Het is duurder dan poliklinische revalidatie.
• Het kan moeilijk zijn vrij te nemen van het werk voor een volledig verblijf in residentiële afkickkliniek.

Poliklinische behandeling is een soort rehab waarbij je thuis blijft wonen, maar behandeld wordt in een poliklinisch centrum. De voordelen van poliklinische revalidatie zijn o.a.:

• Het is minder duur dan klinische revalidatie.
• Het is gemakkelijker in te passen rond een baan/andere verplichtingen.

Er zijn echter ook enkele nadelen:

• Grotere kans op terugval.
• Geen 24/7 medische zorg tijdens detox.
• Blijvende blootstelling aan triggers en stressoren thuis.

Veelgestelde vragen over Methadon